Temat zabytków nie jest tematem mało znanym; poruszany jest na wielu portalach internetowych, a także w wielu opracowaniach drukowanych. Wśród licznych książek, traktujących o znanych zabytkach Polski w kategoriach atrakcji turystycznych, można znaleźć także perełki, traktujące o, niemalże nie znanych, lub w ogóle zapomnianych zabytkach. Takie właśnie opracowania staram się znaleźć pośród tych wielu łatwo dostępnych.
Kilka miesięcy temu trafiłem w sieci i od razu zakupiłem fantastyczne opracowanie autorstwa Grażyny M. Balińskiej, Jerzego A. Balińskiego i Doroty Balińskiej, a zatytułowane ?Krajobraz z koleją. Drogi żelazne Wielkopolski?. To książka formatu A4, której liczba stron znacznie przekracza 400, a której treść traktuje o przemianach krajobrazu kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem kolei; jej wpływie na ów krajobraz, a wreszcie ? na postępujący jej upadek; wszystko to w oparciu o infrastrukturę kolejową Wielkopolski.
Książka ta w niezwykły sposób opisuje zarówno dworce, ale także wszelkie inne budynki wspomagające kolei ? nastawnie, budynki mieszkalne kolejarzy, wieże ciśnień, ekspedycje towarowe, lokomotywownie; wskazuje także na wiaty peronowe, czy żurawie wodne, służące niegdyś do napełniania wodą parowozów. Treść książki wspomagana jest przez blisko 800 (!) fotografii opisywanych obiektów. Brak w niej dokładnego opisu każdego obiektu, ale byłoby to zupełnie nierealne ? wymagałoby stworzenia całej serii opracowań. Tymczasem, możemy prześledzić niemal wszystkie ważniejsze obiekty kolejowe Wielkopolski, zobaczyć ich zdjęcia, przeczytać o stylu architektonicznym czy funkcjach, do jakich zostały powołane, w szerszym geograficznym i historycznym kontekście. Do tego, treść wsparta jest obszerną, wskazaną literaturą, obejmującą około 150 pozycji.
Zdecydowana większość opisanych i sfotografowanych obiektów, zawartych we wspomnianej książce, to obiekty zabytkowe, cenne ze względu na swoją architekturę, ale także historię, czy funkcje techniczne. Niestety, jak i w innych regionach Polski, obiekty kolejowe rzadko znajdują się w wykazie zabytków podlegających ochronie konserwatorskiej, co sprzyja ? niestety ? ich upadkowi.
?Krajobraz z koleją. Drogi żelazne Wielkopolski? nie jest zwykłą książką, dostępną w każdej księgarni, ale jest wspaniałym kompendium wiedzy na temat kolei, która zawsze ? do pewnego czasu w ogromnym stopniu ? wpływała na krajobraz kulturowy, a której dziedzictwo jest obecnie bardzo zagrożone (co także autorzy książki zaznaczają).
|
